In januari werd bekend dat Jaap Haartsen, uitvinder van Bluetooth, wordt toegelaten tot de Amerikaanse National Inventors Hall of Fame. Haartsen ontwikkelde een manier om een telefoon draadloos te laten communiceren met andere apparaten. Bluetooth wordt inmiddels gebruikt door 3 miljard apparaten en om die reden krijgt Haartsen nu een plek tussen uitvinders als Thomas Edison en Henry Ford. Afgelopen weekend zei de uitvinder in de Volkskrant dat hij trots is, maar ‘[d]at is het. Ik mag graag alles een beetje relativeren’.

Analyse
Met die uitspraak brengt Haartsen een unieke ode aan het understatement. Hij stelt niet dat hij alles compleet relativeert. Nee, hij relativeert alles ‘een beetje’. Het is een understatement in een understatement. In het Groot retorisch woordenboek is de relativering terug te vinden onder verschillende lemma’s. Zo zijn er relativerende voorbeeldzinnen te vinden onder minimalisering (‘Is zo’n licht vergrijp dan een halsmisdaad?’) en onder ironie, maar de relativering van Haartsen is een duidelijk understatement (pragmatische figuur; afzwakkende formulering).

Het understatement heeft verschillende functies: de afzwakking kan een eufemistisch, een niet-dramatiserend of een ironische werking hebben. De uitspraak van Haartsen lijkt in de tweede categorie te vallen: hij wil bescheidenheid overdragen. Dat doet Haartsen niet zomaar. Hij relativeert niet alleen de eer, maar relativeert ook die relativering. Met dat virtuoze Droste-effect bewijst hij dat hij niet alleen gevoel heeft voor technologie, maar ook voor stijlfiguren.

Prijsvraag
Bluetooth is tegenwoordig standaard aanwezig op mobiele telefoons, maar het is voor te stellen dat telefoons met bluetooth in de beginperiode van het systeem nog wat reclame nodig hadden. In de reclame is relativering niet bepaald effectief. De opdracht van vandaag luidt:

Schrijf een onsuccesvolle reclameboodschap met daarin zoveel mogelijk relativering. Maximale lengte: twee zinnen.

De inzendtermijn voor deze prijsvraag is gesloten.