Een land vol vette koeien, bloeiende handel, welvaart en eendracht. Dat ideaalbeeld deed het goed bij grote vredesvieringen. Na de Vrede van Munster in 1648, toen de Nederlandse Republiek formeel als soevereine staat werd erkend, klommen tal van schrijvers in de pen om hun blijdschap te uiten. Ruim anderhalve eeuw later, tijdens het Congres van Wenen in 1815, droomden Nederlanders opnieuw van een gouden toekomst.

Vieren van vrede laat zien dat vredessluitingen een belangrijke impuls aan de nationale identiteit gaven. Na een oorlog ontstond ruimte om vooruit te kijken en te dromen van een betere samenleving. Elke vrede werd uitbundig gevierd met lofzangen, feesten, kanonsalvo’s en vuurwerken. Schrijvers en dichtende staatslieden benadrukten hun vaderlandsliefde en roemden de Nederlandse oorlogs- en zeehelden. Er was ook sprake van een ontluikend Europees zelfbesef: vrede fungeerde als een bindmiddel tussen de naties.

Tegelijkertijd schuilde in elke vrede de kiem van de volgende oorlog. Met de voormalige vijand werd genadeloos afgerekend en er ontstond ruimte voor debat: hoe zag het ideale Nederland eruit? Of ze nu voor of tegen Oranje waren, in het werk van publicisten kreeg de Nederlandse identiteit duidelijke contouren.

Lotte Jensen was op zondag 9 oktober 2016 te gast bij VPRO Boeken. De uitzending is hier terug te kijken.