Martinus Nijhoff N.V. (1853-2002)
Opkomst, bloei en ondergang van een boekenimperium
Toen de firma Nijhoff in januari 1953 zijn honderdjarig bestaan vierde, schreef A.L. Sötemann in het Nieuwsblad voor de Boekhandel dat hij hoopte ‘dat er binnen niet al te lange tijd een volledige, gedocumenteerde geschiedenis zal komen van de meest illustere der Nederlandse boekhandels en uitgeverijen opdat aan zijn merites volledig recht zal geschieden.’ Eindelijk is deze geschiedenis geschreven.
In 1853 vestigde Martinus Nijhoff, telg uit een befaamd Arnhems geslacht van boekhandelaren en uitgevers, zich in Den Haag. Oud-medewerker Bob Jongschaap vertelt nauwgezet, chronologisch en vaak anekdotisch, het verhaal over de ontwikkeling van Martinus Nijhoff als uitgever, als boekhandel en legendarisch antiquariaat. Onder Nijhoffs leiding verscheen vanaf 1864 onder andere het Woordenboek der Nederlandsche Taal. Het imposante ‘Huis Nijhoff’ aan het Lange Voorhout 9 in Den Haag, gebouwd rond 1910, wordt beschreven van kelder tot zolder, met alle activiteiten, afdelingschefs en opmerkelijke personeelsleden. Ontluisterend was de snelle ontmanteling en verkoop van het bedrijf in 1971, tegen alle afspraken in, waarmee de tragische ondergang van dit tot de verbeelding sprekende bedrijf werd ingezet.
‘Het is waardig dat dit boek verscheen bij Vantilt, dat weliswaar natuurlijk veel kleiner is dan Martinus Nijhoff in zijn hoogtijdagen was, maar wel de standaards van met liefde uitgegeven fraaie boeken probeert in stand te houden. Nog is alles niet verloren!’ – Neerlandistiek