De vlucht uit de tijd
Vertaling Hans Driessen
Het korte leven van Hugo Ball werd gekenmerkt door rusteloosheid. Deze rusteloosheid is goed zichtbaar in Balls hoofdwerk Die Flucht aus der Zeit (1927) – bijna letterlijk zijn laatste, radicale woorden. Hij wilde geen concessies meer doen aan het lezend publiek en aan de waarheid mocht niet worden geschaafd. De romanvorm schoot daarom in zijn ogen tekort: De vlucht uit de tijd werd een compilatie uit zijn dagboeken, een bonte verzameling van notities, redeneringen, uittreksels en citaten uit boeken die voor Hugo Ball belangrijk waren. Er zijn twee duidelijke zwaartepunten: de oprichting van de dada-beweging, met alles wat daaraan voorafging en wat erop volgde, en Balls terugkeer naar de katholieke kerk, die zijn dada-kameraden hogelijk verbaasde, om niet te zeggen ergerde. De lezer wordt in De vlucht uit de tijd een blik gegund in de werkplaats van deze onnavolgbare denker, die zijn teksten presenteert zoals hij ze destijds noteerde: rechtstreeks en zonder opsmuk.
‘De vlucht uit de tijd schetst een fascinerend beeld van de denkwereld van Hugo Ball, de grondlegger van het dadaïsme.’
Erik van den Berg, de Volkskrant
‘De vlucht uit de tijd geeft een schitterende impressie van de totale verwarring, de grondige mentale crisis waaruit vóór, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog de zogenaamde ‘historische’ avant-garde is ontstaan. […] De avant-garde herhaalt op haar manier het proces van afbraak, streven naar originaliteit en hoop op regeneratie, dat al diverse generaties romantici had bezield. In Balls dagboek wordt verwezen naar Novalis, naar Baudelaire, naar Rimbaud, naar Oscar Wilde. En het deel over Dada heet niet voor niets ‘Vormen van romanticisme’, terwijl Ball zich meer dan eens afvraagt of hij en zijn vrienden ooit ‘verder’ zullen komen, of dat zij ‘ondanks alles toch romantici zullen blijven’.’
Arnold Heumakers, NRC Handelsblad
Gerelateerd
