Democratie in kinderschoenen
Twee referenda over de eerste Nederlandse grondwet, 1797-1798
Ruim tweehonderd jaar geleden vond in Nederland een ongekend democratisch experiment plaats: in twee referenda stemden Nederlandse burgers voor een grondwet, waarmee een democratische en vrije eenheidsstaat een feit werd. Over deze twee referenda is weinig bekend.
Gefascineerd door deze bijzondere periode deed Jos de Jong uitgebreid onderzoek in archieven om de referenda in kaart te brengen. Hoe democratisch waren deze stemmingen? Wie hadden stemrecht? Hoe organiseer je een landelijk referendum als je dat voor de eerste keer doet? Hoe werden burgers geïnformeerd over ontwerpen van een grondwet, in een land zonder verharde wegen, openbaar vervoer met trekschuiten en koetsen, waar publicaties ambachtelijk moesten worden gedrukt? En kunnen de verzamelde uitslagen worden geïnterpreteerd en een plaats krijgen in de geschiedenis van Nederland?
Democratie in kinderschoenen geeft antwoord op al deze vragen en laat overtuigend zien welke blijvende invloed de eerste twee referenda hadden op de Nederlandse politiek en samenleving.
‘Juist doordat De Jong de referenda zeer gedetailleerd in kaart brengt, wordt de complexiteit van het organiseren van een referendum in een prille, nog zoekende democratie, beschikkend over beperkte communicatiemiddelen, inzichtelijk gemaakt – een moeilijke opgave, die De Jong uitstekend weet te volbrengen.’
Historiek